Scherpdenkers
Peter Kuipers Munneke, spreker & Ralph van Raat, piano
Expeditie Weerklank

Muziekgebouw Frits Philips, Eindhoven, 23 november 2022

Beiden verliefd op het weer, in klank en als natuurkundig fenomeen, dat lieten pianist Ralph van Raat en NOS-weerman Peter Kuipers Munneke ons horen en voelen bij Scherpdenkers. En dat is niet de eerste keer. In 2018 ging het over glaciologie en poolexpedities naar het hoge noorden, nu gaat het over weerkunde, over de natuurkundige aspekten die het klimaat en het weer bepalen. Hoe werkt de zon op ons, op de wereld, en wat veroorzaakt die, en waarom is het als je hoog in de bergen bent, en dus dichter bij de zon, kouder en niet warmer? Waarom hebben wij vier seizoenen en hoe zijn die aan het veranderen als gevolg van de opwarming van de aarde? Wat doet de straalstroom in onze omgeving en hoe ontstaat regen? Waarom is een regenboog persoonlijk, en waarom kun je niet naar die "pot met goud" toelopen? Wat veroorzaakt de energie die vrijkomt bij onweer? Waarom is de hemel blauw en is rood zo'n aanwezige kleur? Hoe worden weersverwachtingen berekend? Deze zeven grote vragen worden na de uitleg gelardeerd met zelden gespeelde muziekstukken van zeven verschillende componisten. Het begint met De Jaargetijden, opus 37b: juni - Andante cantabile van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893), daarna komt Nuages gris van Frans Liszt (1811-1886). Vervolgens Luftklavier van Luciano Berio (1925-2003) en na het volgende fenomeen Diamonds in the Mud van Daniel Pinkham (1923-2006). Na de volledige uitleg over onweer komt het bijna nooit live uitgevoerde Sonate nr. 2 van Salvatore Sciarrino (1947). Op de piano worden hierbij de zware registers permanent ontgrendeld van de dempers zodat de galm kan uitzingen. Het is een waanzinnig ingewikkeld stuk met extreem hoge aanslagfrequenties in de hoge registers. Ralph van Raat wilde dit stuk al 15 jaar lang een keer spelen, eindelijk is er nu de aanleiding om het te doen. Het overtuigt. Na de volgende weersverschijnselen komt Images oubliées van Claude Debussy (1862-1918) en na het relaas over de weersvoorspellingen speelt Ralph Winter Child van Joep Franssens (1955). Het is het laatste stuk van het programma.
Een uitbundig applaus voor de overtuigend gespeelde stukken door Ralph van Raat en het toegankelijke weer-college van Peter Kuipers Munneke is op zijn plaats. Dat zorgt voor een verrassing: voor een stuk van Louis Andriessen (1939-2021) dat quatre-mains gespeeld wordt door Ralph en Peter samen.
Met grote voldoening ga ik na deze boeiende avond weer naar huis.
Frank van de Loo